Λογότυπο Φρονείν

210 3232370

6942 714432

Θησείου 18

ΗΣΑΠ Θησεἰου

οἱ ἐγγραφὲς συνεχίζονται...

(μὲ προσυνεννόηση)

info@fronein.gr

Θησείου 18

210 3232370

6942 714432

ΗΣΑΠ Θησεἰου

Θησείου 18

Δευτέρα - Παρ.

Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ καὶ Δυσλεξία

Ἡ σχέση Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν καὶ δυσλεξίας, ὡς πτυχή τῆς σχέσης Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν καὶ ἀναδόμησης τοῦ ἀνθρωπίνου ἐγκεφάλου, ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ πλέον ἐνδιαφέροντα ζητήματα ποὺ ἔχουν ἐγερθεῖ τὰ τελευταῖα χρόνια στοὺς κόλπους, τῶν θεωρητικῶν κυρίως, τῆς ἐπιστημονικῆς κοινότητας. Ἐρωτήματα ὅπως: «Ἐπιδροῦν πράγματι θετικὰ τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ στὸν ἀνθρώπινο ἐγκέφαλο καὶ δὴ τὸν δυσλεκτικό;». «Εἶναι, ἆραγε, πιθανὸ νὰ  βελτιώνουν τὴν λειτουργικότητα τοῦ δυσλεκτικοῦ ἐγκεφάλου;».

«Μήπως ἡ σύγχρονη ἄποψη ποὺ κερδίζει ὅλο καὶ περισσότερο ἔδαφος ὅτι τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἐγκρύπτουν δυνατότητες ἐπαναπρογραμματισμοῦ τοῦ δυσλεκτικοῦ ἐγκεφάλου, βασίζεται σὲ ἀτεκμηρίωτους ἰσχυρισμούς;». «Γιατί μερίδα φιλολόγων ὑποστηρίζει ὅτι ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ Γλῶσσα ἀποτελεῖ ἀληθινὸ θησαυρὸ γιὰ τοὺς μαθητές, ἰδίως δὲ τοὺς δυσλεκτικούς;» «Ὑπάρχουν σχετικὲς ἔρευνες ποὺ νὰ στοιχειοθετοῦν ὡς βάσιμες τὶς ὑποψίες περὶ εὐεργετικῆς ἐπίδρασης τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στὸν ἀνθρώπινο ἐγκέφαλο;».

Ἡ Αὐστραλὴ πανεπιστημιακὴ ἐρευνήτρια Kate Chanock στὴν δημοσίευσί της (paper) «Help for a dyslexic learner from an unlikely source: the study of Ancient Greek» Literacy 2006, περιγράφει πῶς βοήθησε ἕναν ἀγγλομαθῆ δυσλεξικὸ μέσω τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, χωρὶς νὰ τὸ ἔχη προσχεδιάσει.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἦταν σκόπιμο νὰ γίνουν κάποιες ἀπαραίτητες διευκρινίσεις ἐπὶ τοῦ ἄρθρου τῆς Chanock, πρὸς ἄρση ὁρισμένων παρερμηνειῶν. Παραθέτουμε τὰ σημεῖα τῶν παρερμηνειῶν καὶ ἀκολούθως διατυπώνουμε τὰ σχόλιά μας.

  1. «Ἡ Chanockθεράπευσε τὴν δυσλεξία τοῦ Keith».

Ἡ Cate Chanock οὐδέποτε θεράπευσε τὴν δυσλεξία τοῦ ἐνήλικα δυσλεκτικοῦ μαθητῆ της, Keith, γιὰ τὸν λόγο ὅτι ὁ δυσλεκτικὸς ἐγκέφαλος δὲν θεραπεύεται (τουλάχιστον μὲ τὰ σημερινὰ ἰατρικὰ δεδομένα). Πάντα μιλᾶμε γιὰ βελτίωση καὶ ὄχι γιὰ θεραπεία. Αὐτὸ ποὺ κατάφερε ἡ Chanock ἦταν νὰ ἐνεργοποιήσει τὸν δυσλεκτικὸ ἐγκέφαλο τοῦ μαθητῆ της κατὰ τρόπο ποὺ βελτιώθηκε ἡ ἀνάγνωση, ἡ γραφὴ καὶ ἡ ἐν γένει πρόσληψη καὶ χρήση τῆς μητρικῆς του Γλώσσας, τῆς Ἀγγλικῆς, κάτι ποὺ μέχρι τότε εἶχε καταστεῖ τελείως ἀδύνατον. Αὐτὸ εἶχε ὡς συνέπεια νὰ ἀπελευθερωθοῦν οἱ πνευματικές του λειτουργίες ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς ψυχολογικῆς ἐμπλοκῆς ἡ ὁποία τὸν καταδυνάστευε μέχρι τότε, μὲ τραγικὲς συνέπειες στὴν προσωπική του ζωή, ὅπως  ἡ ἐξάρτηση ἀπὸ ναρκωτικὲς οὐσίες. Τὸ πνεῦμα τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ ἀνέπαυσε καὶ ἐνέπνευσε τὸ ὑπὸ διαρκῆ δοκιμασία πνεῦμα τοῦ δυσλεκτικοῦ Keith.

  1. «Ἡ περίπτωση τοῦ Keith ἀποτελεῖ ἁπλῶς μία μεμονωμένη ‘μελέτη περίπτωσης’».

Ἡ περίπτωση τοῦ Keith ἀποτελεῖ ὄντως μία μεμονωμένη «μελέτη περίπτωσης». Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ δεδομένα της δὲν θεωροῦνται γενικεύσιμα. Στὸ σκεπτικὸ ὅμως ὅτι ἡ μεμονωμένη «μελέτη περίπτωσης» τοῦ Keith δὲν θεωρεῖται ἀξιόπιστη, ὁδηγεῖται κανείς, ὅταν λανθασμένα θεωρήσει τὴν περίπτωση αὐτὴ ὡς τὸ τὲλος τῆς ἔρευνας. Τονίζουμε, λοιπόν, ὅτι ἡ «μελέτη περίπτωσης» τοῦ Keith, γιὰ τὸν ἐρευνητὴ τῆς σχέσης Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν καὶ δυσλεξίας, ἀποτελεῖ μόνο τὴν ἀρχὴ τῆς ἔρευνας. Μία τέτοια -σπάνιας σημαντότητας- στιγμὴ στὸν χῶρο τῆς ἐπιστημονικῆς ἔρευνας, ὀνομάζεται ἔμπνευσηκίνητρο καὶ ἀφορμὴ ἔναρξης ἐρευνῶν καὶ ὄχι συνθήκη ἐξαγωγῆς τελικῶν συμπερασμάτων.

  1. «Ἡ Chanock ἀποδίδει τὴν βελτίωση τοῦ Keithστὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ὡς μιᾶς δεύτερης-ξένης Γλώσσας».

Εἶναι γεγονὸς ὅτι μία ξένη Γλῶσσα ἢ μία ἐπιπλέον διάλεκτος μποροῦν νὰ βοηθήσουν στὴν ἔντονη ἐνεργοποίηση τοῦ ἐγκεφάλου, σύμφωνα μὲ τὴν σύγχρονη νευρο-γλωσσολογία. Αὐτὸ ὅμως ποὺ ἔχει σημασία εἶναι πὼς ἡ ἑρμηνεία τῆς Chanock, ἀκριβῶς ἐπειδὴ παράγει ἐπιστημονικὸ λόγο, φροντίζει ὀρθῶς νὰ βασίζεται στὴν μέχρι τότε ἐπίσημη βιβλιογραφία, ἐντός, ὡστόσο, τῶν πλαισίων τῆς ἀρχικῆς της διατύπωσης: “I do not fully understand the way that learning Greek has affected Keiths ability to process written English”.

Ἐν τούτοις κατορθώνει εὐφυῶς νὰ πάει τὴν ἔρευνα ἕνα βῆμα παρακάτω∙ νὰ παρατηρήσει, δηλαδή, καὶ νὰ συνθέσει ἑρμηνευτικά, ἐξαιρετικὰ σημαντικοὺς παράγοντες ὡς πρὸς τὴν ἐπίδραση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ὅπως τὴν ἐπανάσταση ποὺ ἐπιφέρει ἡ ὀρθογραφία στὸν ἐγκέφαλο -σὲ σχέση μὲ τὸν αὐτοματισμὸ καὶ τὴν ἀκρίβεια τῆς διασύνδεσης γραφήματος-φωνήματος (εἰκόνας-ἤχου)-, καθὼς καὶ τὴν λογικὴ-μαθηματικὴ δομὴ τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας, κάτι ποὺ οἱ ἔρευνες Ἑλλήνων καὶ ξένων ἐρευνητῶν, ὅπως αὐτὲς ποὺ ἀναφέρθηκαν, ἐπιβεβαιώνουν. Ὅταν σὲ ἐπικοινωνία μαζί της τὴν πληροφορήσαμε γιὰ τὴν ἄτυπη, μέχρι σήμερα, παρατήρηση μερίδας φιλολόγων ὅτι καὶ Ἕλληνες μαθητὲς φαίνεται να εὐεργετοῦνται ἀπὸ τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, ἐξεπλάγη, θεώρησε ὅτι εἶναι κάτι ποὺ ἀξίζει νὰ ἐρευνηθεῖ καί -ὡς γνήσιο ἐρευνητικὸ πνεῦμα- ἀναρωτήθηκε γιὰ τὸ ποιὸ εἶδος ἔρευνας θὰ μποροῦσε νὰ φωτίσει μία τέτοια βάσιμη ὑποψία.

Κλείνοντας τὴν ἀναφορά μας στὸ ἄρθρο τῆς Chanock ἐπισημαίνουμε ἕνα ὑπολανθάνον στοιχεῖο ποὺ ἐνέχει ἰδιαίτερη ἀξία καὶ σημασία στὴν κατανόηση τῆς περίπτωσης τοῦ δυσλεκτικοῦ Keith: Chanock καὶ Keith δὲν στράφηκαν πρὸς τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ μὲ τὴν ἰδέα ἢ τὴν ἐλπίδα νὰ βοηθηθεῖ ἡ δυσλεξία τοῦ Keith. Δὲν ἀντιμετώπισαν, δηλαδή, τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἐξαρχῆς ὡς πιθανὸ μέσο βελτίωσης τῆς δυσλεξίας. Γιὰ τὴν ἀκρίβεια, οὔτε ποὺ τὸ ὑποψιάζονταν, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὴν διήγηση. Ἡ ἐπιλογὴ τῶν λέξεων “unlikely source” στὸν τίτλο τοῦ ἄρθρου εἶναι ἀπολύτως ἐνδεικτική.  Ὁ Keith ἀποφάσισε νὰ διδαχθεῖ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ τελείως ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν δυσλεξία του, ὅταν πλέον πλήρως ἀπογοητευμένος, ἀποφάσισε νὰ ἐγκαταλείψει κάθε προσπάθεια. Συνεπῶς δὲν ὑπῆρχε καμμία προδιάθεση ἢ προκατάληψη ὑπὲρ τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ὡς μέσου διαχείρισης τῆς δυσλεξίας. Αὐτὸ ποὺ ὑπῆρχε ἦταν ἡ χωρὶς διατυπώσεις καὶ ἐξηγήσεις ἀγάπη τοῦ Keith γιὰ τὸν ἀρχαῖο ἑλληνικὸ πολιτισμό, καθὼς καὶ ἡ ἔντονη ἐπιθυμία του νὰ μελετήσει τὴν Ἀρχαία Ἑλληνικὴ Γλῶσσα. Τὸ ἀποτέλεσμα τῆς θεαματικῆς ἐνεργοποίησης τοῦ ἐγκεφάλου τοῦ Keith μετὰ τὴν μελέτη τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ἀποτέλεσε ἔκπληξη πρῶτα γιὰ τοὺς ἴδιους. Ὁ Keith εἶχε βρεῖ ἐπιτέλους αὐτὸ ποὺ ἀναζητοῦσε ἀπὸ μαθητής: τὸν παράγοντα ἐκεῖνον ποὺ θὰ βελτίωνε τὶς ἐγκεφαλικές του συνάψεις, μεταβάλλοντας ριζικὰ τὴν σκέψη του καὶ -ὡς φυσικὴ συνέπεια- ὅλη τὴν ψυχολογία του.

Τὸ νέο αὐτὸ ἐρευνητικὸ δεδομένο ἀποτέλεσε ἔκπληξη καὶ γιὰ τὸ εὐρύτερο ἐπιστημονικὸ κοινό, ὅταν ἡ Chanock ἔκρινε ὅτι ἐπρόκειτο γιὰ μία ἰδιαίτερη περίπτωση διαχείρισης δυσλεξίας, ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ γνωστοποιηθεῖ. Ἡ περίπτωση, λοιπόν, τοῦ Keith ἀποτελεῖ μὲν μία μεμονωμένη «μελέτη περίπτωσης», τόσο ἰδιαίτερη ὅμως ὡς πρὸς τὴν διαχείριση τῆς δυσλεξίας, ποὺ ἀποκτᾶ εἰδικὸ ἐπιστημονικὸ βάρος στὸ πεδίο τῶν ἐρευνητικῶν δεδομένων.

Αὐτὸ ποὺ σήμερα διαθέτουμε ἐρευνητικὰ καὶ βιβλιογραφικά, ἀλλὰ καὶ βάσει ἄτυπης παρατήρησης, εἶναι ἡ ἰσχυρὴ ἔνδειξη καὶ βάσιμη ὑποψία ὅτι τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἐπιδροῦν θετικὰ στὸν ἀνθρώπινο ἐγκέφαλο, τυπικὸ ἢ δυσλεκτικό, ἀναδομώντας τον ριζικά. Ὡς ἐκ τούτου, αὐτὸ ποὺ κρίνεται σκόπιμο καὶ ἀναγκαῖο εἶναι, τὰ μὲν σημερινὰ ἐπιστημονικὰ δεδομένα, ἀφοῦ ἐφαρμοστοῦν σὲ εὐρεῖα κλίμακα πληθυσμοῦ, νὰ γενικευθοῦν, οἱ δὲ ἐνδείξεις τῆς ἄτυπης παρατήρησης, ἀφοῦ ἀξιολογηθοῦν ἐπιστημονικά, εἴτε νὰ ἀπορριφθοῦν ὡς ἀβάσιμες εἴτε νὰ ἀποκτήσουν χαρακτῆρα ἀποδείξεων. Σὲ κάθε περίπτωση τὸ ζητούμενο εἶναι  ἡ γενίκευση τῶν ἀποτελεσμάτων ὡς τελικῶν δεδομένων.

Τί προτείνουμε

Μὲ βάση τὰ παραπάνω προτείνουμε τὴν διεξαγωγὴ ἐρευνητικῶν προγραμμάτων γιὰ τὴν ἐκπόνηση ὑψηλῆς ἀξιοπιστίας καὶ ἐγκυρότητας εὐρείας κλίμακας διεπιστημονικῶν ἐρευνῶν σχετικὰ μὲ τὴν ἐπίδραση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στὸν ἀνθρώπινο ἐγκέφαλο καὶ δὴ τὸν δυσλεκτικό. Οἱ ἔρευνες αὐτὲς ἀναμένεται νὰ ἀπαντήσουν σὲ ἐπιμέρους ἐρωτήματα ὅπως: «Ὅλοι οἱ μαθητὲς μὲ δυσλεξία ἀνταποκρίνονται θετικὰ στὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά; Ἐὰν ὄχι, ποῖοι εἶναι οἱ μαθητὲς ποὺ ἀνταποκρίνονται θετικὰ καὶ σὲ ποιὸ βαθμό; Ποιὰ τὰ χαρακτηριστικά τους; Ποιὰ ἡ μορφὴ δυσλεξίας τους; Τὸ φαινόμενο τῆς ‘δυσλεξίας’ ἑνὸς μαθητῆ εἶναι πράγματι ‘δυσλεξία’ ἢ πρόκειται γιὰ ἕνα εἶδος ‘ψευδο-δυσλεξίας’ ποὺ ὀφείλεται σὲ τυχὸν ἀνεπαρκῆ μελέτη τῆς ἑλληνικῆς Γλώσσας καὶ ἴσως ἀκατάλληλα σχολικὰ ἐγχειρίδια;».

Στὸ ἐρώτημα ποιὲς θὰ μποροῦσαν νὰ εἶναι οἱ ἰδανικὲς πηγὲς πληροφόρησής μας, ἀπαντᾶ ἐξόχως εὔστοχα ἡ ἴδια ἡ Chanock, ὅταν λέει: «Ἴσως οἱ ἐκθέσεις τῶν δασκάλων καὶ τῶν ἴδιων τῶν μαθητῶν μποροῦν νὰ προσθέσουν στὴν κατανόησή μας…» (Chanock, 2006:169). Στὸ ἐρώτημα ἐὰν ἡ ὅποια ἐπίδραση στὸν ἐγκέφαλο μετὰ τὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν μπορεῖ νὰ ἀπεικονιστεῖ μὲ σαφήνεια, λεπτομέρεια καὶ ἀντικειμενικότητα, ὥστε νὰ ἀρθεῖ καὶ ἡ παραμικρὴ ἀμφιβολία γιὰ τὴν ἐγκυρότητα τῶν ἀποτελεσμάτων, ἀπαντᾶ θετικὰ ἡ σύγχρονη ἰατρικὴ τεχνολογία ὑποδεικνύοντας τὴν χρήση λειτουργικοῦ μαγνητικοῦ τομογράφου.

Μὲ βάση τὰ παραπάνω κεντρικὴ θέση στὴν διεξαγωγὴ τῶν ἐρευνῶν προτείνουμε νὰ κατέχουν οἱ ἑξῆς δύο πλούσιες πηγὲς πληροφοριῶν:

Α. Οἱ ἐμπειρικὲς μαρτυρίες ἐνηλίκων ἢ ἀνηλίκων δυσλεκτικῶν ἀτόμων, γονέων ἀνηλίκων δυσλεκτικῶν μαθητῶν, καθὼς καὶ διδασκόντων τὸ μάθημα τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν σὲ μαθητὲς μὲ δυσλεξία.

Β. Ἡ καταγραφὴ καὶ παρατήρηση τῶν μεταβολῶν τοῦ ἀνθρωπίνου ἐγκεφάλου, τυπικοῦ ἢ δυσλεκτικοῦ -καὶ συγκεκριμένα τῆς ὑποπεριοχῆς Broca- μέσω λειτουργικοῦ μαγνητικοῦ τομογράφου. Οἱ ἐγκεφαλικὲς ἀπεικονίσεις ὑψηλῆς ἀκρίβειας, λεπτομέρειας καὶ ἀντικειμενικότητας ποὺ θὰ προκύψουν, θὰ ἀποτυπώσουν ἀψευδῶς τὸ μέγεθος, τὸ εἶδος καὶ τὸν χαρακτῆρα τῶν ἐγκεφαλικῶν μεταβολῶν, μετὰ τὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, ἐφ’ ὅσον αὐτὲς ὑπάρξουν.

Συνοψίζοντας, ἐπισημαίνουμε τὰ βασικότερα σημεῖα τοῦ παρόντος ἄρθρου:

  1. Ἔρευνεςγιὰ τὴν εὐεργετικὴ ἐπίδραση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στὸν γνωστικὸ καὶ ψυχοδιανοητικὸ κόσμο τοῦ ἀτόμου ἔχουν ἤδη γίνει τόσο ἀπὸ Ἕλληνες ὅσο καὶ ἀπὸ ξένους ἐρευνητές. Ἡ συνέχιση τῶν ἐρευνῶν θὰ ἐπιτρέψει τὴν γενίκευση τῶν ἀποτελεσμάτων.
  2. Ἡ περίπτωση τοῦ δυσλεκτικοῦ Keithεἶναι ἡ ἀρχὴ καὶ ὄχι τὸ τέλος τῶν ἐρευνῶν.
  3. Ἡ συνθετικὴ ἑρμηνεία τῆς Chanockσυνδέει τὴν βελτίωση τοῦ Keith μὲ τὴν ὀρθογραφία καὶ τὴν λογικὴ-μαθηματικὴ δομὴ τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, συσχετίζοντας τὴν δεύτερη μὲ τὴν ἔφεσή του στὰ μαθηματικά.
  4. Στὶς σχετικὲς μελέτες ἡ λογικὴ-μαθηματικὴδομὴ τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἐμφανίζεται ὡς καθοριστικὸς παράγοντας ἀνασυγκρότησης τοῦ δυσλεκτικοῦ ἐγκεφάλου. Οὐσιαστικὰ αὐτὸ ποὺ θὰ πρέπει νὰ ἐρευνηθεῖ ὡς ἡ ἐξήγηση τοῦ  ἐγκρυπτόμενου δυναμικοῦ στοιχείου τῆς Γλώσσας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν εἶναι τὰ ἴδια τὰ ἰδιοσυστασιακὰ χαρακτηριστικά της (λογικὴ δομή, μαθηματικότητα, ὑψηλὴ γραμματικότητα, συνοπτικότητα, ρυθμός, μουσικότητα).
  5. Ἀτύπως παρατηρεῖται ἀπὸ μερίδα φιλολόγων τὸ φαινόμενο, ὁ ἐν διασπάσει ἐγκέφαλος δυσλεκτικῶν μαθητῶν τους νὰ ἀνασυγκροτεῖται, ὅταν ἔρθει σὲ ἐπαφὴ μὲ τὴν ἐτυμολογίακαὶ τὴν λογικὴ-μαθηματικὴ δομὴ τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν. Οἱ μελλοντικὲς ἐπιστημονικὲς ἔρευνες ἀναμένεται νὰ ρίξουν ἄπλετο φῶς σ’ αὐτὴν τὴν ὑπόθεση ἐργασίας, κάνοντας τὶς ἀπαραίτητες ἐπιμέρους διακρίσεις γιὰ τὸ ποιὸ εἶδος δυσλεξίας ἐμφανίζει τὴν μεγαλύτερη ἀνταπόκριση.
  6. Ἡ ἄτυπηπαρατήρηση δὲν ἀποτελεῖ ἐπιστημονικὸ δεδομένο∙ ἀποτελεῖ κίνητρο ἔρευνας μὲ σκοπὸ τὴν ἐξαγωγὴ ἀσφαλῶν ἐπιστημονικῶν δεδομένων.
  7. Τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ δὲν θεραπεύουν τὴν δυσλεξία∙ ἀμβλύνουντὰ συμπτώματά της, ἀναδομώντας τὶς συνάψεις τοῦ ἐγκεφάλου.
  8. Ὑποδεικνύοντας τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ὡς μέσο παρέμβασης στὰ ἄτομα μὲ δυσλεξία, δὲν ἀποκλείουμεκάποια ἄλλη Γλῶσσα ἢ διάλεκτο. Τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἀποτελοῦν προδήλως τὸ δικό μας ἀντικείμενο ἔρευνας.
  9. Ἐπιχειρηματολογώντας κανεὶς θετικὰ γιὰ τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία, οὐσιαστικὰ ἐπιχειρηματολογεῖ γιὰ κάτι ποὺ  δὲν καταρρίφθηκε ποτὲ βάσει ἐπιστημονικῶν ἐπιχειρημάτων. Ἡ κατάργηση τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας ἔγινε αὐθαίρετα, χωρὶς καμμία προηγούμενη ἐπιστημονικὴ μελέτη.
  10. Προτείνουμε τὴν ἔγκριση καὶ τὴν διεξαγωγὴ διεπιστημονικῶν ἐρευνῶνμὲ ἀντικείμενο τὴν ἐπίδραση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν τόσο στὸν τυπικὸ ὅσο καὶ στὸν δυσλεκτικὸ ἐγκέφαλο. Παράλληλα μὲ τὴν θεωρητικὴ ἔρευνα, προτείνεται ἡ χρήση λειτουργικοῦ μαγνητικοῦ τομογράφου γιὰ τὴν ἀντικειμενικὴ ἀπεικόνιση τῶν μεταβολῶν στὴν ὑποπεριοχὴ Broca, μετὰ τὴν διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν.

 

Συγκεφαλαιώνοντας ἐπιλογικὰ θὰ λέγαμε πώς: ἐὰν τὸ «κλειδὶ» τοῦ ἐπαναπρογραμματισμοῦ τοῦ δυσλεκτικοῦ ἐγκεφάλου βρίσκεται στὴν λογικο-μαθηματικὴ γλωσσικὴ ἀναδόμησή του καὶ ἐὰν τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἐγκρύπτουν μία τέτοια λογικὴ-μαθηματικὴ δομὴ, τότε ὑποψιαζόμαστε πὼς τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ διαθέτουν ἕνα ἐσωτερικὸ μηχανισμὸ ὑποβοήθησης τοῦ δυσλεκτικοῦ ἀτόμου. Τὸ διηγούμενο «μυστικὸ κλειδὶ» τῆς ἀρχαίας ἐλληνικῆς Γλώσσας ποὺ «ξεκλειδώνει» τὸν ἐγκέφαλο καὶ ποὺ ἐρευνητικὰ ἀναζητοῦμε, φαίνεται νὰ βρίσκεται στὰ ἴδια τὰ ἰδιοσυστασιακὰ χαρακτηριστικά της. Ἐφ’ ὅσον ἡ ἐπίδραση τῶν χαρακτηριστικῶν αὐτῶν διαπιστωθεῖ ἐμπειρικὰ σὲ μεγάλο εὖρος μαθητικοῦ πληθυσμοῦ μὲ δυσλεξία μέσω τῆς διδασκαλίας καὶ ἐφ’ ὅσον ἡ μεταβολὴ ποὺ ἀναμένεται νὰ ἐπιφέρουν στὸν ἀνθρώπινο ἐγκέφαλο ἀπεικονιστεῖ ἀντικειμενικὰ μέσω λειτουργικοῦ μαγνητικοῦ τομογράφου, τότε τὸ παρατηρούμενο φαινόμενο θὰ διαπιστωθεῖ καὶ θὰ ἑρμηνευθεῖ τόσο θεωρητικὰ ὅσο καὶ ἰατρικά. Μὲ ἄλλα λόγια θὰ τεκμηριωθεῖ πλήρως ἐπιστημονικά.

Σ’ αὐτὴν τὴν περίπτωση θὰ ἔχουμε στὰ χέρια μας ἕνα νέο ἰσχυρὸ μέσο παρέμβασης στὸν χῶρο τῆς Εἰδικῆς Ἀγωγῆς καὶ Ἐκπαίδευσης γιὰ τὴν διαχείριση τῆς δυσλεξίας: τὴν ἴδια μας τὴν Γλῶσσα στὴν κλασική της μορφή. Ὡς ἐκ τούτου ἡ ἀνάγκη γιὰ ἔγκυρη καὶ ἀξιόπιστη διεπιστημονικὴ ἔρευνα ποὺ θὰ προσθέσει νέα ἐπιστημονικὰ δεδομένα στὰ ἤδη ὑπάρχοντα -σχετικὰ μὲ τὴν ἐπίδραση τῶν Ἁρχαίων Ἑλληνικῶν τόσο στὸν τυπικὸ ὅσο καὶ τὸν δυσλεκτικὸ ἐγκέφαλο-, καθίσταται ἀναγκαία καὶ ὑπαγορεύεται ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν σύγχρονη ἐρευνητικὴ τάση.

Chanock, C. (2006). Help for a dyslexic learner from an unlikely source: the study of Ancient Greek. Literacy, 40 (3), 164-170. doi: 10.1111/j.1467-9345.2006.00444.x

DeVane, A.K. (1997). Efficacy of Latin Studies in the Information Age, Paper submitted for PSY 702: Educational Psychology. Valdosta, GA: Valdosta State University.

Gravani, A. (2014). “Are there Benefits of Learning Ancient Greek for the Modern Greek Speaker?”. Master of Science in Developmental Psychology. University of Dundee. United Kingdom.

Kerckhove, de D. & Lumsden J. Ch. (1988). the alphabet and the brainThe Lateralization of Writing. Berlin: Springer-Verlag Berlin Heidelberg. doi: 10.1007/978-3-662-01093-8

Μαυροπούλου, Εἰρ. (2012).   Ἐπίδραση Γνώσης τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσης στὴν Ψυχοδιανοητικὴ Ἀνάπτυξη τῶν Παιδιῶν τῆς Α΄Βάθμιας Ἐκπαίδευσης. Διδακτορικὴ Διατριβή. Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν. Παιδαγωγικὸ Τμῆμα Δημοτικῆς Ἐκπαίδευσης. Ἀθήνα.

Στάθη, Ἀ. (2019). Δυσλεξία: ἡ πρόκληση τῆς διαχρονικῆς ἑλληνικῆς ‘εὐλεξίας’. Μεταπτυχιακὴ Εργασία. University of Nicosia. Μάρτιος 2019.

Thomson, M. (2013). DYSLEXIA AND THE CLASSICS (Latin, Classical Greek, Classical Studies). No 2.12 in the series of Supporting Dyslexic Pupils in the Secondary Curriculum. Great Britain: Dyslexia Scotland.

Τσέγκος, Ἰ., Παπαδάκης, Θ. & Βεκιάρη, Δ. (2005).  Ἐκδίκηση τῶν Τόνων Ἐπίδραση τῶν «Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν» καὶ τοῦ «Μονοτονικοῦ» στὴν ψυχοεκπαιδευτικὴ ἐξέλιξη τοῦ παιδιοῦ. Συγκριτικὴ Μελέτη. Ἀθήνα: Ἐναλλακτικὲς Ἐκδόσεις.